W ostatnich latach coraz więcej mówi się o związku pomiędzy infekcjami wirusowymi a powikłaniami sercowo-naczyniowymi. Szczególne miejsce w tej dyskusji zajmuje grypa — pozornie powszechna i sezonowa choroba, która może jednak prowadzić do groźnych konsekwencji, takich jak zawał serca. W świetle najnowszych danych naukowych profilaktyka grypy, zwłaszcza w formie szczepień, nabiera nowego znaczenia. W niniejszym artykule omawiamy, w jaki sposób szczepienie na grypę i zawał serca są powiązane, dlaczego ta zależność ma znaczenie kliniczne i jak można realnie zmniejszyć ryzyko incydentów sercowych dzięki odpowiednio zaplanowanej immunizacji.
W 2023 roku opublikowano przełomową metaanalizę, która objęła pięć dużych badań klinicznych i obserwacyjnych analizujących związek między szczepieniem przeciw grypie a występowaniem incydentów sercowo-naczyniowych. Wyniki były jednoznaczne — osoby, które przyjęły szczepionkę, miały o 26% niższe ryzyko zawału serca w porównaniu do tych, które nie były szczepione. Co więcej, odnotowano także 30% redukcję poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz aż 33% spadek śmiertelności z przyczyn sercowych.
To dowody z najwyższego poziomu wiarygodności naukowej — przegląd systematyczny i metaanaliza dostarczają informacji o dużej sile dowodowej. W praktyce oznacza to, że włączenie szczepienia na grypę do standardowej profilaktyki może mieć taki sam wpływ na redukcję ryzyka zgonu jak leczenie statynami, obniżanie ciśnienia czy rzucenie palenia.
Zakażenie wirusem grypy prowadzi do szeroko zakrojonej reakcji zapalnej organizmu. W jej wyniku dochodzi do wzrostu poziomu cytokin prozapalnych i aktywacji układu krzepnięcia, co sprzyja tworzeniu zakrzepów. Jednocześnie u osób z miażdżycą, grypa może powodować destabilizację blaszki miażdżycowej, a jej pęknięcie prowadzi do ostrego zespołu wieńcowego — czyli właśnie zawału serca.
Infekcja grypowa zwiększa także zapotrzebowanie metaboliczne organizmu, co może doprowadzić do niedotlenienia mięśnia sercowego, szczególnie u osób z już istniejącymi ograniczeniami przepływu wieńcowego. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest odwodnienie, częste przy wysokiej gorączce i osłabieniu, które może zwiększać lepkość krwi i sprzyjać powikłaniom naczyniowym.
Skuteczność szczepienia przeciwko grypie w kontekście redukcji zachorowań waha się od 40% do 70%, zależnie od dopasowania szczepu szczepionki do wirusów krążących w danym sezonie. Jednak nawet w sezonach o umiarkowanej skuteczności immunologicznej, korzyści kardioprotekcyjne pozostają znaczące.
Zaszczepienie się nie tylko redukuje ryzyko infekcji, ale — co równie ważne — nawet jeśli do zakażenia dojdzie, przebieg grypy u osób zaszczepionych jest znacznie łagodniejszy. To zmniejsza ryzyko ciężkich powikłań, hospitalizacji, a w kontekście serca — minimalizuje ryzyko jego przeciążenia.
Wśród osób z chorobami serca infekcja grypowa jest znacznie groźniejsza niż w populacji ogólnej. Może prowadzić do zaostrzenia niewydolności serca, wywoływać zaburzenia rytmu, a w skrajnych przypadkach nawet zatrzymanie krążenia. Z tego względu organizacje kardiologiczne, w tym Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, włączają szczepienie przeciw grypie do rekomendacji dla pacjentów z chorobą wieńcową, po zawale czy z migotaniem przedsionków.
Profilaktyczne szczepienie w tej grupie pacjentów to nie tylko ochrona przed infekcją, ale strategiczne działanie obniżające całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe.
Coraz więcej danych wskazuje na to, że szczepienie przeciw grypie powinno być rozważane nie tylko u pacjentów z już rozpoznanymi chorobami serca (prewencja wtórna), ale także jako element strategii pierwotnej — zwłaszcza u osób z nadwagą, paleniem tytoniu, cukrzycą czy predyspozycją rodzinną.
Jest to przykład taniej i skutecznej interwencji zdrowotnej, która może być wdrożona na szeroką skalę. Co więcej, szczepienia poprawiają także wskaźniki zdrowia populacyjnego — zmniejszając liczbę hospitalizacji, absencji w pracy i zgonów.
Chociaż szczepienie rekomendowane jest dla wszystkich powyżej 6. miesiąca życia, to istnieją grupy, dla których korzyści są szczególnie duże. Do tej grupy należą osoby starsze (65+), pacjenci z chorobami układu krążenia, kobiety w ciąży, osoby z chorobami przewlekłymi oraz osoby z obniżoną odpornością.
Warto podkreślić, że szczepienie jest również formą ochrony zbiorowej — zaszczepieni opiekunowie, lekarze, pielęgniarki czy członkowie rodziny zmniejszają ryzyko transmisji wirusa na osoby bardziej podatne.
Szczepionki przeciw grypie sezonowej są powszechnie stosowane i charakteryzują się wysokim profilem bezpieczeństwa. Najczęściej stosowana forma to szczepionka inaktywowana podawana domięśniowo, która nie zawiera żywego wirusa, więc nie może wywołać choroby.
Działania niepożądane są zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe — mogą obejmować ból w miejscu wstrzyknięcia, stan podgorączkowy czy niewielkie bóle mięśni. Ryzyko poważnych reakcji jest znikome. Osoby z chorobami serca nie mają przeciwwskazań do szczepień — wręcz przeciwnie, to właśnie one są głównymi beneficjentami immunizacji.
Aby szczepionka spełniła swoją funkcję, powinna zostać podana odpowiednio wcześnie — najlepiej przed rozpoczęciem sezonu grypowego, czyli od września do końca października. Jednak nawet późniejsze zaszczepienie (np. w grudniu lub styczniu) przynosi wymierne korzyści, ponieważ odporność rozwija się już po dwóch tygodniach.
W sezonie 2025/2026 nadal możliwe jest zapisanie się na szczepienie przeciw grypie w ramach bezpłatnych badań klinicznych realizowanych przez FutureMeds.
Centrum Medyczne FutureMeds prowadzi bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla osób 65+ w ramach badań klinicznych realizowanych w Warszawie, Krakowie, Łodzi i Wrocławiu. Uczestnicy badania otrzymują pełną, bezpłatną opiekę lekarską i mają dostęp do aktualnych, nowoczesnych preparatów zgodnych z najwyższymi standardami medycznymi.
Aby zapisać się na szczepienie, wystarczy wypełnić formularz kontaktowy lub zadzwonić — szczegóły dostępne na stronie: szczepienie przeciw grypie.
Tak, według badań szczepienie zmniejsza ryzyko zawału serca nawet o 26%.
Tak, to wręcz zalecana forma profilaktyki wtórnej.
Nie. Szczepionki zawierają inaktywowane wirusy, które nie wywołują infekcji.
Tak, to jeden z najskuteczniejszych sposobów zmniejszenia ryzyka powikłań sercowych.
Dowiedz się więcej o możliwościach szczepienia przeciw grypie w ramach badań klinicznych w Centrum Medycznym FutureMeds.
Skorzystaj z wyszukiwarki poniżej, aby sprawdzić aktualną ofertę oraz kryteria kwalifikacji na poszczególne badania i konsultacje.
Dowiedz się więcejWięcej informacji
