Zawał mięśnia sercowego, zaawansowana miażdżyca tętnic wieńcowych, przewlekła dławica piersiowa – to schorzenia, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń w pracy serca. W takich przypadkach lekarze często rozważają zastosowanie jednego z najskuteczniejszych rozwiązań chirurgicznych – bajpasów. To właśnie dzięki tej metodzie możliwe jest przywrócenie prawidłowego przepływu krwi do niedokrwionego mięśnia sercowego, co znacząco poprawia rokowania pacjenta. W niniejszym artykule w sposób szczegółowy omawiamy, czym są bajpasy, kiedy wskazana jest operacja, jak przebiega przygotowanie do zabiegu, jego przebieg, a także co czeka pacjenta w okresie rekonwalescencji.
Bajpasy, czyli pomosty aortalno-wieńcowe (CABG – Coronary Artery Bypass Grafting), to zabieg kardiochirurgiczny polegający na utworzeniu nowej drogi przepływu krwi do mięśnia sercowego, z pominięciem zwężonych lub zablokowanych przez miażdżycę tętnic wieńcowych. Celem operacji jest przywrócenie odpowiedniego zaopatrzenia serca w tlen i substancje odżywcze, co prowadzi do poprawy funkcji hemodynamicznej serca oraz redukcji objawów niedokrwienia.
Do stworzenia pomostów naczyniowych najczęściej wykorzystuje się:
Bajpasy są najczęściej stosowaną operacją kardiochirurgiczną na świecie i uznawane są za tzw. złoty standard leczenia wielonaczyniowej choroby wieńcowej, szczególnie u pacjentów z cukrzycą lub dysfunkcją lewej komory.
Bajpasy serca nie są rozwiązaniem pierwszego wyboru. Operacja jest zalecana wtedy, gdy inne metody leczenia okazują się nieskuteczne lub niewystarczające. Wskazania do zabiegu wynikają zarówno z anatomicznych zmian w naczyniach wieńcowych, jak i z objawów klinicznych.
Wskazanie do operacji bajpasów nie zawsze jest oczywiste. Lekarze analizują wiele czynników, takich jak wiek pacjenta, choroby współistniejące, rokowania, a także preferencje samego chorego. Decyzja o operacji musi być poprzedzona dokładną diagnostyką, w tym najczęściej koronarografią, która obrazuje stopień zwężenia naczyń. Bajpasy rozważa się zwłaszcza wtedy, gdy ryzyko zawału lub nagłego zatrzymania krążenia jest wysokie, a inne formy terapii nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów po przebytych incydentach sercowo-naczyniowych, u których dodatkowo występuje nadwaga lub otyłość. Dla tych osób powstała możliwość udziału w badaniu klinicznym dla osób z otyłością po zawale, udarze lub z miażdżycą. Udział w programie zapewnia dostęp do nowoczesnych leków wspomagających redukcję masy ciała, opiekę lekarską i dietetyczną oraz systematyczne badania kontrolne. Jest to istotne, ponieważ otyłość znacząco zwiększa ryzyko powikłań sercowych, w tym konieczności operacji bajpasów.
Nie każdy pacjent może być zakwalifikowany do operacji bajpasów. Choć zabieg ten uchodzi za bezpieczny i skuteczny, istnieje grupa przeciwwskazań, które czasowo lub trwale wykluczają jego wykonanie.
Do najważniejszych przeciwwskazań należą:
Kwalifikacja do operacji jest zawsze wynikiem wspólnej decyzji zespołu kardiologa, kardiochirurga i anestezjologa, którzy analizują nie tylko ryzyko, ale również potencjalne korzyści.
Przygotowanie do operacji bajpasów to proces wieloetapowy i wymaga ścisłej współpracy pacjenta z zespołem medycznym. W pierwszej kolejności wykonywane są kompleksowe badania laboratoryjne, obrazowe i czynnościowe, które mają na celu ocenę stanu serca, naczyń i ogólnej wydolności organizmu.
Standardowy pakiet przygotowawczy obejmuje:
W przypadku zaplanowanej operacji bajpasów zaleca się również szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B). Jest to standardowe działanie prewencyjne chroniące pacjenta przed zakażeniem podczas hospitalizacji.
Operacja bajpasów to procedura wysokospecjalistyczna wykonywana przez doświadczonych kardiochirurgów w znieczuleniu ogólnym. Zabieg trwa zwykle od 3 do 5 godzin i przebiega według jasno określonych etapów:
Alternatywą dla klasycznej metody mogą być techniki mniej inwazyjne:
Czas operacji bajpasów waha się w zależności od liczby wszczepianych pomostów, wybranej techniki oraz stanu zdrowia pacjenta. Średnio trwa 3-5 godzin. Po zabiegu chory trafia na oddział intensywnej terapii, gdzie pozostaje przez 1-2 dni.
Hospitalizacja zwykle trwa od 5 do 7 dni, a pełna rekonwalescencja po wypisie może zająć od 6 do 12 tygodni. Czas powrotu do pełni sprawności zależy od wieku pacjenta, chorób współistniejących, poziomu aktywności fizycznej oraz wdrożonej rehabilitacji kardiologicznej.
Operacja bajpasów niesie ze sobą ryzyko powikłań, choć w ośrodkach o wysokim standardzie opieki ryzyko śmiertelności okołooperacyjnej wynosi poniżej 1%. Wśród możliwych komplikacji wymienia się:
Dlatego tak istotne jest odpowiednie przygotowanie do operacji oraz wczesne wdrożenie postępowania rehabilitacyjnego.
Alternatywą dla bajpasów jest angioplastyka wieńcowa (PTCA). Zabieg ten polega na mechanicznym poszerzeniu zwężonego odcinka naczynia za pomocą specjalnego balonika wprowadzanego przez cewnik. W wielu przypadkach wszczepia się dodatkowo stent, czyli siateczkową protezę utrzymującą drożność naczynia.
Mimo że angioplastyka jest mniej inwazyjna, nie zawsze daje oczekiwany efekt. U pacjentów z zaawansowaną chorobą wieńcową bajpasy zapewniają lepsze rokowania i dłuższe utrzymanie przepływu wieńcowego.
Wszczepienie bajpasów nie kończy leczenia, lecz otwiera nowy etap w życiu pacjenta. Powodzenie operacji zależy w dużej mierze od wprowadzenia trwałych zmian w stylu życia:
To chirurgiczne pomosty naczyniowe, które omijają zwężone fragmenty tętnic wieńcowych i umożliwiają prawidłowy przepływ krwi do serca.
Przebyte zawały, ciężka dławica, krytyczne zwężenia naczyń wieńcowych, brak efektów leczenia farmakologicznego.
Zwykle od 6 do 12 tygodni, w zależności od stanu pacjenta i rodzaju zabiegu.
Nie, ale znacząco poprawiają komfort życia i zmniejszają ryzyko kolejnych zawałów.
Poznaj nowe możliwości leczenia otyłości w ramach badań klinicznych u osób z miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową w Centrum Medycznym FutureMeds.
Skorzystaj z wyszukiwarki poniżej, aby sprawdzić aktualną ofertę oraz kryteria kwalifikacji na poszczególne badania i konsultacje.
Dowiedz się więcejWięcej informacji
