Współczesna diagnostyka chorób sercowo-naczyniowych znacznie wykracza poza klasyczne oznaczenia cholesterolu i trójglicerydów. Pomimo prawidłowego profilu lipidowego, wiele osób doświadcza zawału serca, udaru czy innych incydentów sercowo-naczyniowych. Coraz więcej dowodów wskazuje, że istotnym i często pomijanym czynnikiem ryzyka jest lipoproteina (a), czyli Lp(a). Jej stężenie nie zależy od stylu życia, ale w dużej mierze od czynników genetycznych, co sprawia, że oznaczenie jej poziomu ma wartość prognostyczną na całe życie pacjenta.
Ten artykuł to omówienie tego, czym jest lipoproteina (a), dlaczego warto ją badać, kto powinien to zrobić, jakie są normy oraz co można zrobić w przypadku podwyższonego poziomu.
Lipoproteina (a) jest szczególnym typem lipoproteiny przypominającym cząsteczkę LDL (tzw. zły cholesterol), z dodatkiem dodatkowego białka - apolipoproteiny(a), produkowanej przez wątrobę. To połączenie nadaje Lp(a) unikalne właściwości biologiczne, w tym silne działanie aterogenne i prozakrzepowe.
W praktyce oznacza to, że lipoproteina (a) może znacznie przyczyniać się do rozwoju miażdżycy i powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak zawały serca, udary czy zakrzepice.
Jej stężenie jest w 90% determinowane genetycznie i nie podlega znaczącym zmianom w ciągu życia, co czyni ją idealnym parametrem do jednorazowej oceny ryzyka sercowo-naczyniowego. W przeciwieństwie do cholesterolu LDL, dieta czy aktywność fizyczna nie mają znaczącego wpływu na poziom Lp(a).
Warto również zauważyć, że lipoproteina (a) posiada zdolność do wiązania się z innymi cząsteczkami, co wzmacnia jej działanie prozapalne i prozakrzepowe, zwłaszcza w obecności utlenionych lipidów.
Lipoproteina (a) odgrywa fundamentalną rolę w ocenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza u pacjentów, u których klasyczne czynniki ryzyka (wysoki LDL, palenie, nadwaga) nie tłumaczą w pełni wystąpienia incydentu sercowego.
Badanie poziomu Lp(a) jest rekomendowane przynajmniej raz w życiu u każdego dorosłego człowieka. Ma ono szczególne znaczenie:
Dlaczego to takie istotne? Bo wysoki poziom Lp(a) zwiększa ryzyko zwężenia zastawki aortalnej, udaru niedokrwiennego mózgu, zakrzepicy tętnic obwodowych, a także przedwczesnej choroby wieńcowej, nawet u młodych dorosłych.
Wskazania do oznaczenia lipoproteiny (a) wynikają z jej roli jako niezależnego czynnika ryzyka. W praktyce badanie warto wykonać u:
Wysokie stężenie Lp(a) może być też związane z niedoczynnością tarczycy i chorobami nerek, dlatego w takich przypadkach badanie to zyskuje dodatkowe znaczenie kliniczne.
Badanie polega na pobraniu krwi z żyły obwodowej, najlepiej na czczo. Wskazane jest unikanie intensywnego wysiłku fizycznego, alkoholu oraz palenia papierosów w dniu poprzedzającym pobranie.
Nie powinno się wykonywać badania w trakcie infekcji, gorączki, tuż po zawale, operacjach czy gwałtownej utracie masy ciała, ponieważ okoliczności te mogą przejściowo zaburzać wyniki.
W zależności od metody stosowanej w laboratorium, wynik może być wyrażony w mg/dl lub nmol/l. Wartości referencyjne powinny być interpretowane zawsze w odniesieniu do metody i norm stosowanych w danym ośrodku.
Centrum Medyczne FutureMeds prowadzi akcję promocji zdrowia, w ramach której oferujemy bezpłatny pakiet badań krwi, obejmujący morfologię, lipidogram, hemoglobinę glikowaną, kreatyninę, ASPAT, ALAT oraz lipoproteinę(a), a także badanie oceny ryzyka niewydolności nerek i konsultacje lekarskie.Program skierowany jest do:
Dodatkowo istnieje możliwość udziału w badaniu klinicznym dedykowanym pacjentom z utrzymującym się wysokim cholesterolem, mimo prowadzonego leczenia. To opcja dla chcących zaangażować się w projekt obejmujący nowoczesną terapię oraz profesjonalną opiekę medyczną.
W przypadku Lp(a), za wartości prawidłowe uznaje się:
Trzeba pamiętać, że kobiety mają naturalnie wyższe stężenie Lp(a), a po menopauzie wzrasta ono nawet o 30%. Ponadto u dzieci wartości normują się około 5. roku życia i pozostają stałe przez resztę życia.
Zarówno bardzo wysokie, jak i bardzo niskie poziomy Lp(a) mogą być związane z ryzykiem chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2.
Ponieważ poziom lipoproteiny (a) jest determinowany genetycznie, możliwości jego obniżenia są ograniczone. Obecnie nie istnieje zatwierdzony lek ukierunkowany bezpośrednio na redukcję Lp(a), ale trwają zaawansowane prace nad terapiami opartymi na RNA .
Dostępne obecnie opcje obejmują:
W przypadkach ekstremalnych i życiowo zagrożonych pacjentów możliwe jest leczenie przy użyciu aferezy lipoprotein, czyli mechanicznego oczyszczania krwi z frakcji lipidowych, w tym Lp(a).
Wysoki poziom lipoproteiny (a) występuje często u pacjentów z niewydolnością nerek. W takich przypadkach Lp(a) stanowi nie tylko czynnik ryzyka, ale też potencjalny wskaźnik progresji choroby nerek. Wzrost Lp(a) obserwuje się szczególnie przy podwyższonym poziomie kreatyniny i albuminurii.
Dla pacjentów z grup ryzyka rekomendowana jest ocena ryzyka niewydolności nerek oraz bezpłatne badanie krwi oferowane przez Centrum Medyczne FutureMeds.
Prawidłowy poziom Lp(a) to < 30 mg/dl. Wartości > 50 mg/dl zwiększają ryzyko sercowo-naczyniowe.
To test krwi określający poziom lipoproteiny (a), niezależnego czynnika ryzyka zawału, udaru i miażdżycy.
Bo jej poziom jest stabilny i genetycznie uwarunkowany, a jednocześnie silnie związany z ryzykiem chorób układu krążenia.
Dzięki niacynie, eliminacji czynników prozapalnych, suplementacji antyoksydantów i nowym terapiom eksperymentalnym.
W większości przypadków wystarczy jedno oznaczenie w ciągu życia, ponieważ jej poziom nie zmienia się znacząco.
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji lekarskiej celem poznania szczegółów dot. badania klinicznego
Skorzystaj z wyszukiwarki poniżej, aby sprawdzić aktualną ofertę oraz kryteria kwalifikacji na poszczególne badania i konsultacje.
Dowiedz się więcejWięcej informacji
